Wat is lymfe en wat houdt het lymfestelsel in?
Net als de bloedbaan waarin bloed circuleert, heeft het lichaam een lymfstelsel waar lymfe doorheen stroomt. Het lymfstelsel ziet er vergelijkbaar uit met het stelsel voor de bloedsomloop.
In tegenstelling tot de bloedcirculatie is het lymfstelsel alleen een afvoerend systeem. Lymfe bevat ongeveer dezelfde bestanddelen als bloedplasma maar heeft een hogere concentratie eiwitten.
Als lichaamsarbeid wordt geleverd, neemt de concentratie eiwitten in
het weefsel verder toe.

Wat zijn lymfknopen en lymfklieren?
Op het kruispunt van grote lymfvaten bevinden zich lymfknopen.
De lymfknopen liggen dichtbij organen en worden ook wel klieren genoemd. De klieren filteren de lymfe en halen er lichaamsvreemde stoffen uit (bacteriën, kankercellen, celresten, etc.). Deze lichaamsvreemde stoffen komen in de bloedbaan terecht doordat het lymfestelsel en de bloedbaan met elkaar in contact staan. Via de bloedbaan worden de lichaamsvreemde stoffen uitgescheiden door het lichaam. In de lymfklieren worden witte bloedcellen gemaakt die een belangrijke rol spelen in het afweersysteem van het lichaam.

Wat is oedeem ?
Oedeem is een abnormale ophoping van vocht in het weefsel als gevolg van een verstoord evenwicht tussen aanvoer en afvoer van vocht. Er zijn verschillende vormen van oedeem, afhankelijk van de oorzaak.

Enkele veel voorkomende vormen van oedeem zijn:
• Lymfoedeem (nadat lymfklieren verwijderd zijn door een operatie of als complicatie van bestraling)
• veneus oedeem (als vervolg van trombose of operatie van bloedvaten)
• traumatisch oedeem (na een ongeval)
• primair lymfoedeem
• lipoedeem
• oedeem na oncologische ingrepen
• secundair oedeem na andere operaties
• tertiair na bestralingen of chemokuur of medicijnen

Welke therapiemogelijkheden zijn er ?
Afhankelijk van de soort, locatie en ernst van het oedeem, zijn er verschillende behandelmogelijkheden.

- Manuele lymfedrainage
Manuele lymfedrainage is een specifieke massagetechniek die gericht is op verhoging van de transportcapaciteit van het lymfestelsel. Door gebruik te maken van bepaalde handgrepen kan het vocht verplaatst worden naar gebieden
in het lichaam waar het lymfesysteem nog intact is zodat het daar vandaan in de circulatie kan worden opgenomen.
Ook zijn er specifieke handgrepen om fibrotische verhardingen in het weefsel los te maken.

- Oefentherapie
Een belangrijk component van de afvoer is de "spierpomp". Tijdens het aanspannen van de spieren (vooral in de benen) worden de aders en lymfebanen even dicht gedrukt en worden het bloed en lymfe omhoog gestuwd. Doordat in de aders en lymfebanen klepjes aanwezig zijn, kan het bloed en vocht alleen maar naar boven richting
het hart gaan.

- Lymftaping
In bepaalde situaties kan van deze nog relatief nieuwe behandelingstechniek gebruik gemaakt worden. Bij lymftaping wordt gebruik gemaakt van een elastische hypoallergene tape die een liftend effect heeft op de huid. Via de lymfebanen wordt het vocht hierdoor sneller afgevoerd. Ook in het kader van littekenweefsel en -herstel kan zeer goed gebruik gemaakt worden van lymftape. De tape is comfortabel en u kunt er gewoon mee douchen.

- Compressietherapie
Door middel van het aanleggen van bandages wordt van buiten af een continue druk aangebracht die het uittreden van vocht tegengaat en de afvoer van lymfe ondersteunt. De bandages worden aangelegd als er nog geen stabiele situatie in de waterhuishouding is bereikt. Wanneer de omvang van de arm of het been stabiel is, kan een therapeutische elastische kous worden aangemeten.

- Deep Oscillation
De Deep Oscillation geeft een in de diepte doordringende trilling door een electrisch opgewekt veld. Het therapeutisch effect van Deep Oscillation vindt plaats via de huid en het onderhuids bindweefsel. Het werkt door in het dieper gelegen spierweesel, bindweefsel, bloed en lymfevaten. Deep Oscillation geeft pijnvermindering, oedeemvermindering, spierontspanning, vermindering van de verharding van de huid, verbetering van de kwaliteit van de huid, bevordering van de wondgenezing en is ontstekingsremmend. De behandeling wordt meestal als zeer prettig ervaren.

Er wordt vaak samengewerkt met andere disciplines, zoals oncologen en chirurgen, mammacare verpleegkundigen
en andere collegae. Vaak zijn zij ook degenen die de patiënt doorverwijzen, al is de oedeemfysiotherapeut, net als andere disciplines in de fysiotherapie, sinds 1 januari 2006 rechtstreeks toegankelijk.

Aangezien lymfoedeem een chronische indicatie is, is hier indien langer behandeld gaat worden wel een verwijsbrief nodig voor een langdurige vergoeding vanuit de basisverzekering.